Dat doe ik zelf wel even – maar wat als het fout gaat?
Een recent onderzoek van het CBS toont aan dat bijna 1 op de 3 Nederlanders zichzelf als een ‘handige Harry’ beschouwt. Van het repareren van een lekkende kraan tot het vervangen van een autospiegel of het aanleren van een nieuwe vaardigheid via YouTube – zelf doen is populairder dan ooit. Maar met die zelfredzaamheid komen ook fouten. Soms kleine, soms levensgevaarlijke.
Neem bijvoorbeeld autorijden. Het lijkt misschien eenvoudig: gas geven, sturen, remmen. Toch maken duizenden mensen jaarlijks fouten doordat ze hun rijvaardigheid overschatten, of onvoldoende lessen volgen. Bij de beste autorijschool in Arnhem, een gevestigde naam in de regio, weten instructeurs er alles van. “We zien regelmatig leerlingen die al jaren ‘rijden met de kennis van toen’,” vertelt instructeur Johan de Graaf. “Maar ondertussen is er veel veranderd, van verkeersregels tot technologie in de auto.”
In dit artikel kijken we niet alleen naar de klassieke fouten van doe-het-zelvers, maar ook naar hoe deze mentaliteit zichtbaar wordt op de weg en tijdens rijlessen. Je ontdekt waar het misgaat, waarom het gebeurt en – belangrijker nog – hoe je het kunt voorkomen. We nemen je mee langs praktijkvoorbeelden, inzichten van rijinstructeurs en actuele ontwikkelingen. Het resultaat? Meer inzicht in menselijk gedrag en concrete tips voor veiliger en bewuster rijden.
Zelfvertrouwen of zelfoverschatting: waar ligt de grens?
Doe-het-zelven is een vorm van autonomie. Het geeft voldoening, onafhankelijkheid en vaak ook financiële voordelen. Maar wanneer het gaat om vaardigheden met hoge risico’s – zoals autorijden – kan zelfoverschatting gevaarlijk worden. Dat zien rijinstructeurs dagelijks terug in de lesauto.
“Sommige leerlingen stappen in met het idee dat ze het wel weten, vooral als ze vroeger al eens lessen hebben gevolgd,” legt instructrice Farida uit, werkzaam bij de Arnhemse rijschool die bekendstaat om haar persoonlijke aanpak. “Maar autorijden is niet als fietsen – je vergeet wel degelijk bepaalde technieken, vooral bij bijzondere verrichtingen of verkeersinzicht.”
De mens heeft bovendien de neiging om positieve ervaringen te onthouden en negatieve te vergeten. Dit heet het “optimisme-bias” – een bekend psychologisch fenomeen. Iemand die al tien jaar geen botsing heeft gehad, denkt al snel: “Ik rijd prima.” Totdat die persoon in een onduidelijke situatie belandt en plots niet weet hoe te handelen.
Daarom werken goede rijscholen niet alleen aan motorische vaardigheden, maar ook aan mentale alertheid en verkeersinzicht. Want rijvaardigheid gaat verder dan je auto onder controle houden – het gaat om anticiperen, risico’s herkennen en handelen onder druk.
Wanneer goedbedoeld onhandig wordt: veelvoorkomende fouten
De instructeurs bij de beste autorijschool in Arnhem zien ze wekelijks: leerlingen die met de beste bedoelingen verkeerde gewoonten hebben aangeleerd. Vaak afkomstig van familieleden of YouTube-filmpjes. Hier zijn een paar typische voorbeelden die herkenbaar zijn:
- “Mijn vader zei dat je beter geen richtingaanwijzer gebruikt als er niemand is.” – Een misvatting die niet alleen tot verwarring leidt, maar ook gevaarlijke situaties kan veroorzaken bij onzichtbaar verkeer.
- “Ik rem altijd met de koppeling ingetrapt.” – Dit lijkt logisch, maar het beperkt de controle over de auto en verlengt de remweg.
- “Schakelen? Ik luister gewoon naar het geluid.” – Moderne auto’s hebben vaak geluidsisolatie, waardoor ‘luisteren’ niet betrouwbaar is.
Daarnaast zijn er ook visuele fouten. Zoals het verkeerd inschatten van de afstand bij fileparkeren, of het te laat kijken in spiegels. “Wat vaak vergeten wordt,” aldus Johan, “is dat verkeer een dynamisch systeem is. Je moet vooruitkijken, anticiperen en continu evalueren.”
Deze fouten ontstaan vaak uit routine of gebrek aan feedback. Want wie controleert jou als je al jaren rijdt zonder instructeur? Precies. Niemand.
Misverstanden en valkuilen: het gevaar van vertrouwde patronen
Een groot misverstand is dat rijervaring gelijkstaat aan rijvaardigheid. Niets is minder waar. Ervaren rijders maken net zo goed fouten – alleen worden die zelden opgemerkt of gecorrigeerd. De echte uitdaging? Dat velen zich daar niet bewust van zijn.
“Soms komt er een leerling voor een opfriscursus,” vertelt Farida, “en die blijkt na twintig jaar rijden de basisregels voor voorrang niet goed toe te passen. Niet omdat ze dom zijn, maar omdat ze al die jaren niemand hadden die hen corrigeerde.”
Een ander probleem is dat verkeersregels veranderen. Denk aan de opkomst van elektrische voertuigen, fietsstraten of nieuwe voorrangssituaties. Wie zich daar niet in verdiept, rijdt op de automatische piloot. En dat maakt je onvoorspelbaar – het laatste wat je wilt in het verkeer.
Ook technologie speelt een rol. Parkeersensoren, rijstrookassistenten en automatische remsystemen zijn handig, maar kunnen ook lui maken. “Sommigen vertrouwen blind op systemen, zonder te begrijpen hoe ze werken,” waarschuwt Johan. “En als ze dan uitvallen, weten ze niet wat te doen.”
Het beste medicijn? Kritisch blijven op je eigen rijgedrag, regelmatig opfrissen, en openstaan voor nieuwe inzichten. Want fouten ontstaan niet alleen bij beginners – ze sluipen net zo goed binnen bij ervaren bestuurders.
Wat leert de toekomst ons? En waarom dat nú telt
Met de opkomst van zelfrijdende technologie, strengere regelgeving en nieuwe mobiliteitsvormen verandert autorijden razendsnel. Wat betekent dat voor ons als bestuurders? Veel, zeggen experts.
Volgens een rapport van SWOV (Stichting Wetenschappelijk Onderzoek Verkeersveiligheid) zullen bestuurders in de toekomst vaker moeten samenwerken met technologie. Dat vraagt niet alleen technische kennis, maar ook inzicht in menselijk gedrag. Want de grootste risicofactor in het verkeer blijft de mens zelf.
Bovendien is er een groeiende trend van opfriscursussen en nascholing. Vooral bij ouderen, maar ook bij jonge bestuurders die hun theorie snel zijn vergeten. “We krijgen steeds meer aanvragen voor korte trainingen,” vertelt Farida. “Niet verplicht, maar wel verhelderend.”
De rijschool van de toekomst is dus niet alleen een plek om je rijbewijs te halen, maar ook om te groeien als bestuurder. Met simulatoren, praktijkgerichte feedback en een focus op duurzame mobiliteit. Want autorijden is geen eenmalige vaardigheid – het is een levenslang leerproces.
